Een van mijn meest gewaardeerde foto’s op Instagram is die van de toegangspoort naar Auschwitz-Birkenau. Een dag die ik toen niet goed wist te omschrijven, zo indrukwekkend en beklemmend was ons bezoek aan Auschwitz. Ik liep regelmatig rond met een enorme knoop ik mijn maag. Nog altijd weet ik heel slecht te omschrijven hoe deze dag was. Desondanks wil ik toch proberen om je mee te nemen naar dit gruwelijke stuk geschiedenis, tegenwoordig een museum dat je toch eens bezocht móet hebben.
Staatsmuseum Auschwitz-Birkenau
Auschwitz was een concentratiekampcomplex dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door nazi-Duitsland rondom de Poolse stad Auschwitz in het geannexeerde deel van Polen werd opgezet. Auschwitz was het grootste van alle Duitse concentratiekampen en bestond aan het einde van de oorlog uit Auschwitz I (het basiskamp ten zuidwesten van de stad), Auschwitz II-Birkenau (vernietigingskamp ten westen van de stad), Auschwitz III-Monowitz (een werkkamp ten oosten van de stad bij de IG Farben fabriek) en tevens tientallen subkampen.
Ongeveer 1,3 miljoen mensen werden naar Auschwitz gedeporteerd. Van hen zijn er ongeveer 1,1 miljoen om het leven gekomen; het grootste deel van de slachtoffers werd vergast.
Auschwitz I
In Auschwitz I zijn de meeste gebouwen nog altijd aanwezig en worden deze voor een deel gebruikt als tentoonstellingsruimte. De toegangspoort tot Auschwitz I met de beruchte ‘Arbeit macht Frei’ tekst is waar je het park binnengaat.
Blok 4 en 5 bevatten een tentoonstelling over de Holocaust. Blok 5 is de plek waar een verzameling voorwerpen ligt die in het concentratiekamp werd gevonden. Brillen, schoenen, kookgerei en koffers. Er is een vitrinekast van circa dertig meter lang die in zijn geheel is gevuld met het afgeschoren haar van de gevangenen. Dit een is van de weinige plekken waar je geen foto’s mag maken uit respect voor de mensen die hier een gruwelijke dood gestorven zijn. Op de meeste andere plekken mag je wel foto’s maken. Al voelde het heel raar om foto’s maken van deze mensonterende misdaden.
Een van de verzameling objecten wat het meeste indruk op mij maakte, en dan druk ik mij voorzichtig uit, was toch wel de enorme berg met kinderschoenen.
Blok 6 en 7 bevat een tentoonstelling over het leven in Auschwitz I. In Blok 7 vindt men het sanitaire blok en de slaapkamers. Blok 11 is de eerste plek in dit kamp waar het Zyklon B gas werd gebruikt om mensen te vergassen. Vlak daarnaast bevindt zich de doodsmuur, waar mensen werden neergeschoten.
Na het bezoek aan Auschwitz, gevolgd door een korte pauze waarin een troostende kop warme chocomel meer dan welkom was, was het tijd voor een bezoek aan Auschwitz II – Birkenau.
Auschwitz II – Birkenau
Auschwitz-Birkenau (ook Auschwitz II genoemd) was het tweede van de drie grote kampen van het concentratiekampcomplex Auschwitz. Dit is dit kamp waaraan de meeste mensen denken bij het horen van de naam ‘Auschwitz’. Het werd op 1 maart 1942 officieel geopend en was oorspronkelijk bedoeld als een kamp voor Russische krijgsgevangenen. Hoofddoel van Auschwitz II was massavernietiging. Hiervoor waren vier gaskamers met bijbehorende crematoria aangelegd.
Uit onderzoek in de jaren 90 naar de oorspronkelijke bouwplannen blijkt dat het kamp van meet af aan werd ontworpen om gevangenen onder zeer slechte omstandigheden te kunnen huisvesten. Er was geen stromend water en geen schone, goede vloer. De kans op epidemieën nam hierdoor flink toe.
Slaapbarakken
In concentratiekampen in Duitsland werd normaliter voor elke gevangene één kooi (bed) gereserveerd; in Auschwitz werd het aantal gevangenen per kooi verhoogd naar drie. Dit betekende dat elke barak 558 personen kon huisvesten. Maar uit de slotberekeningen bleek dat zelfs deze manier van samenpersen niet toereikend was. Met 174 slaapbarakken kwam het totaal aantal gevangenen dat kon worden gehuisvest op 97.000. Dit was niet voldoende was en men nam het besluit om vier in plaats van drie gevangenen in één kooi te plaatsen. Hiermee kwam het aantal personen per barak op 744.
In Auschwitz II Birkenau is een deel van de barakken gesloopt en de materialen hergebruikt. Van de bijna driehonderd houten barakken hebben het er negentien overleefd: achttien nabij het entreegebouw en één barak verder het kamp in. Naast het entreegebouw staan enkele zuidelijk gelegen stenen barakken van het vrouwenkamp nog overeind.
Zoals al eerder geschreven; het was een indrukwekkende dag. Een dag die ik echt even op mij moest laten inwerken. Maar toch ook ‘blij’ dat ik dit heb mogen bezoeken, ook al is het geen prettig of vrolijk uitstapje. Al is het maar om nooit te vergeten hoe men hier met mensenlevens is omgegaan en dat dit nooit meer mag gebeuren.
Bron teksten: wikipedia. De foto’s zijn allemaal zelf gemaakt.
Een bezoek aan Auschwitz-Birkenau is prima te combineren met een bezoek aan de poolse stad Krakau.
Heb jij al eens een bezoek gebracht aan Auschwitz-Birkenau? Of misschien een ander concentratiekamp?
Ik heb Auschwitz eens met de school bezocht, maar waren toen nog te jong. Dat liet niet de indruk na zoals jij die beschrijft, maar ik wil dit sowieso nog eens overdoen om het ook eens als volwassene te zien.
Ik heb het nog nooit bezocht maar kan me voorstellen dat het een diepe indruk op jou heeft nagelaten
Een prachtig maar sip stuk heb je geschreven. Bedankt voor jouw heldere informatie. Ik wil er heel graag een keer heen, al weet ik van tevoren dat het me buikpijn en een hoop tranen gaat bezorgen.
Een traantje heb ik zeker gelaten. Wist van te voren dat het geen vrolijk en leuk uitstapje zou worden.
Ik ben naar Terezin in Tsjechie geweest. Veel minder groot maar ook dar heeft zoveel indrukken achter gelaten.
Ik ben er ook geweest en vond het zo ontzettend heftig om te zien. Op een gegeven moment mochten we ook de gaskamers van binnen bekijken. Kon dat echt niet aanzien, kreeg er een heel naar gevoel bij.
Men partner wil er ook graag heen gaan. ik krijg echt kippenvel van je foto’s ik weet niet of ik het in het echt wel aankan! pffff amaai
Hefig vind ik het, vooral omdat mijn vader als kind ook in een kamp was opgesloten, in een Jappenkamp in WOII. Ik word er altijd heel naar van, ik voel de pijn van mijn vader weer bij het zien van zulke beelden.
ik vind het heftig en krijg er de rillingen van maar zou er wel een keer heen willen
Je hebt zulke indrukwekkende foto’s gemaakt, je zou haast denken dat het stockfoto’s zijn zo perfect. Ik vind dat iedereen wel eens een keer daar geweest moet zijn, helaas niet voor iedereen bestemd.
Dankjewel voor het mooie compliment over de foto’s.
Poeh heftig. Je hebt het heel mooi vastgelegd. het lijkt me erg mooi en indrukwekkend om eens te bezoeken.
Ik vind die trainrails die stoppen en omhooggekromd zijn altijd zo indrukwekkend…..
Auschwitz staat zeker op mijn lijstje om een keer te bezoeken. Is dat verstandig? Ik weet het niet. Of nou ja eigenlijk weet ik wel zeker van niet. Maar ik wil gewoon die verschrikkelijke plaats uit de geschiedenis eens met eigen ogen zien ook al weet ik dat het me enorm gaat raken.